Bánh Gai Tứ Trụ

Bánh gai Tứ Trụ có tên gọi khác là bánh gai Mía là loại bánh đặc sản Thanh Hóa, xuất phát từ làng Mía, xã Tứ Trụ thuộc tổng Diên Hào, Phủ Thọ Xuân, nay thuộc xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Bởi những hương vị thơm ngon đặc biệt đậm chất dân dã, bánh gai Tứ trụ đã từ từ trở thành đặc sản xứ Thanh, món quà không thể bỏ qua đối với khách lữ hành những người sành ăn mỗi khi có dịp ghé qua mảnh đất này.

Đặc điểm của bánh gai Tứ Trụ

Bánh gai Tứ Trụ xuất xứ từ Làng Mía do người dân trong làng làm ra. Bánh gai được chọn làm thức cúng trong các dịp cúng giỗ Lê Lợi và Lê Lai.

• Ngày xưa, bánh gai Tứ Trụ thường chỉ được người dân làm món ăn trưng bày trong các dịp giỗ dịp tết, đình đám và đặc biệt để cúng tiến trong các ngày tết, ngày hội ngày giỗ... Bây giờ bánh gai Tứ Trụ được làm quanh năm và trở thành món ăn phổ biến của người dân Thanh Hóa nói riêng và toàn thể các dân tộc Việt Nam nói chung.

• Bánh gai Tứ Trụ được làm từ lá gai, gạo nếp, đậu xanh, dầu chuối, đường, mật mía, thịt lợn nạc, nước mắm, vừng…

• Bánh gai Tứ Trụ có hình nhỏ nhắn nhưng ít ai nghĩ rằng, quy trình làm bánh từ lúc chuẩn bị nguyên liệu đến khi bánh hình thành rất phức tạp, đòi hỏi sự kiên trì chịu khó, tỉ mẩn và con mắt lành nghề của người thợ bánh.

• Một chiếc bánh đạt yêu cầu. Thứ nhất thịt bánh dẻo mịn với mùi thơm hơi hăng của lá chuối tiêu. Thứ hai bánh có phảng phất chút hương nồng của dầu chuối, phải có vị dịu và mát của lá gai. Thứ ba gạo nếp và mật mía, hòa quyện trong cái ngọt thanh của nhân đậu, bùi béo của dừa khô, đậm đà của thịt ruốc bông.

Quy trình sản xuất bánh gai Tứ Trụ

Nguyên Liệu:

• Muốn làm được bánh gai Tứ Trụ bạn phải chuẩn bị những nguyên liệu sau: lá gai, gạo nếp, đậu xanh, dầu chuối, đường, mật mía, thịt lợn nạc, nước mắm, vừng.

Cách làm:

Bước 1: Làm vỏ bánh

• Chuẩn bị lá gai, lá gai thường được hái từ trong rừng hoặc bãi bồi ven sông Chu.

• Tước bỏ xơ, sống lá rồi phơi thật khô, cất kỹ.

• Trước khi làm bánh đem lá gai ra ngâm nước, rửa sạch rồi đem luộc thật kỹ, sau đó vớt ra, tiếp tục rửa sạch rồi lại luộc, luộc trong thời gian khoảng 24 giờ, xong vắt khô kiệt nước, giã nhuyễn.

• Gạo nếp, được xay hoặc giã nhuyễn bằng cối đá rồi dùng rây bột để gạn đi những hạt to.

• Trộn kỹ bột lá gai, bột nếp và mật mía rồi ủ trong một đêm, sau đó luyện bằng cách giã trong cối, đến khi bộ nhuyễn, dẻo quánh. Bột sau khi luyện không được nhão quá hoặc cứng quá, sẽ không thành bánh.

• Lưu ý: Muốn gói bánh ngon phải kiếm cho được gạo nếp nương hoặc nếp hoa cau để làm bột vì loại nếp này thơm và rất dẻo.

Bước 2: Làm nhân bánh

• Nhân bánh được làm từ đậu xanh, dầu chuối, đường và thịt lợn nạc.

• Đậu xanh xay vỡ, ngâm và đãi vỏ, sau đó nấu hoặc đồ lên. Khi đậu chín, cho vào cối giã cùng với đường đến khi thu được hỗn hợp mịn và đều. Ngoài ra, còn sử dụng một ít dừa nạo rang khô, thịt lợn nạc với lượng từ 200g đến 300g cho 100 cái nhân, một chút nước mắm ngon và một ít dầu chuối. Dầu chuối cần cho vừa đủ, nếu nhiều sẽ bị đắng còn ít quá thì không dậy mùi.

Bước 3: Tạo hình bánh

• Bột bánh được nặn từng cục tròn rồi dàn mỏng trên lòng bàn tay, đặt nhân vào giữa, vê lại cho nhân nằm gọn giữa lòng chiếc bánh, xoa cho bánh tròn thì lăn bánh trên chiếc mâm đã rải đều hạt vừng. Dùng lá chuối khô, thường là lá chuối tiêu để gói lại thành từng chiếc bánh vuông vắn, quấn một chiếc lạt giang bên ngoài

Bước 4: Hấp bánh

• Hấp bánh còn gọi là đồ bánh. Thời gian để hấp chín bánh phụ thuộc vào số lượng bánh đồ trong chổ to hay nhỏ, ít hay nhiều, nhiệt độ cao hay thấp, nhưng thường vào khoảng 1h. Bánh chín được vớt ra nia rồi mở ra (không bóc) cho ráo, để cho bánh nguội tự nhiên và ráo nước. Công đoạn này còn phải làm động tác vuốt lại bánh để bánh nhẵn và có hình mai rùa. Khi bánh đã nguội, dùng lạt giang đã nhuộm đỏ để gói từng 5 chiếc một.

Cách sử dụng bánh gai Tứ Trụ

• Bánh ăn ngon nhất khi được ra khỏi nồi khoảng 20 tiếng. Khi ăn bóc hết các lớp vỏ lá phía bên ngoài, đến lớp lá trong cùng, người ăn phải tỉ mẫn tước nhỏ từng sợi lá giống như khi bóc bánh nếp, không nên bóc vội vì bánh quá dẻo

• Ăn bánh gai phải từ tốn từ tốn nhấm nháp, để hương vị của bánh có điều kiện lan tỏa, tác động vào khứu giác, tạo cảm giác thú vị cho người sành ăn.

Tuka<Chính Gốc>